Mjaltë

Mjalti është lëng i trashë dhe i ëmbël me ngjyrë qelibari, që e bëjnë bletët nga nektari i luleve. Nektari është burimi kryesor i karbohidrateve të cilin bletët e shndrrojnë në sheqer, glukozë dhe fruktozë. Mjalti përmban mbi 15% ujë, bletët në zgjua e mbulojnë me dyll i cili e mbron nga lagështia dhe prishja. Mjalti gjithashtu përmban minerale, aminoacide, acide organike si p.sh acidi i thneglës, acidi i mollës, acidi i limonit dhe pigmente pastaj derivate të klorofilit dhe komplekse të vitaminës B. Mjalti i malit që ka ngjyrë të errët përmban 13 herë më shumë minerale se mjalti i luleve është i pasur me hekur. Vlera e mjaltës është, jo në sasinë e tepërt të sheqernave (76% karbohidratet) , por në efektet e tij biologjike, p.sh. mikroelemente, enzimat dhe fermentet. Thuaja në asnjë ushqim që ne e përdorim, nuk ka përbërje më biologjikisht të freskëta si në mjaltë. Bioefektet, enzimat dhe materiet eterike ruhen më se miri në mjaltë. Mjalti me ligje ndërkombëtare trajtohet si ushqim i zakonshëm, sidomos mjaltin e konsiderojnë si ëmbëlsire ose produkt me të cilën bëhen ëmbëlsirat shtëpiake ose industriale. Historia antike thotë se mjaltin e kanë përdorur zotat e atëhershëm ose njerëzit e shenjt dhe nënkupton ushqimin specifik dhe të rrallë, kurse filozofet e vjetër edhe inteligjenca njerëzore e kanë përdorur si ushqim delikates dhe si ushqim shërues. Nga historia mësojmë se mjalti është përdor si ushqim delikates, si ëmbëlsire dhe si ilaç. Në të vërtet, mjaltin mund ta përdorim si të duam e më e rëndësishmja është që në të kemi dobi nga ky produkt i mrekullueshëm.

Përbërja e Mjaltës
Në mjaltë ka: 76% karbohidrate (këto janë sheqerna të luleve dhe të pemëve), 18 deri 20 % janë ujë , 2 deri në 4 % janë elemente të rëndësishme që i duhen njeriut. Pikërisht për këto elemente mjaltin e konsiderojmë shumë të rëndësishëm për shëndetin e njeriut. Si krahasim të elementeve të mjaltës, në një kg (1000 gr.), gjinden afro 30-40 gr. substanca shëruese të cilat mjekësia i quan fermente enzime, koenzime, bioefekte, elemente dhe mikroelemente, sheqerna të fryteve etj. Kjo na jep të kuptojmë se në ushqimet e përditshme shumë më pak gjenden elementet që i ka mjalti. 3 deri 4 % të substancave të mjaltës gjenden në një kg mjaltë, kurse në ushqime tjera ky 3 deri në 4 % i elementeve të mjaltës, duhet të përfitohet nga shumë e shumë kilogram!

Përfitimet e Mjaltit
Këtu janë 10 përfitimet më të mira shëndetësore të mjaltit.

• Mjalti përmban disa lëndë ushqyese
Në mënyrë ushqyese, 1 lugë gjelle mjaltë (21 gram) përmban 64 kalori dhe 17 gr sheqer, përfshirë fruktozën, glukozën, maltozën dhe saharozën. Ai përmban praktikisht asnjë fibër, yndyrë ose protein.

• Mjalti me cilësi të lartë është i pasur me antioksidantë
Mjalti me cilësi të lartë përmban shumë antioksidantë të rëndësishëm. Këto përfshijnë acide organike dhe komponime fenolike si flavonoids. Shkencëtarët besojnë se kombinimi i këtyre komponimeve i jep mjaltit fuqinë e tij antioksiduese.
Antioksidantët janë të lidhur me rrezikun e zvogëluar të sulmeve në zemër, goditjeve në tru dhe disa lloje të kancerit. Ata gjithashtu mund të përmirësojnë shëndetin e syve.

• Mjalti është "më pak i keq" sesa sheqeri për diabetikët
Provat për mjaltin dhe diabetin janë të përziera. Nga njëra anë, mund të zvogëlojë disa faktorë rreziku për sëmundje të zemrës të zakonshme tek njerëzit me diabet tip 2.
Për shembull, mund të ulë kolesterolin "e keq" LDL, trigliceridet dhe inflamacionin ndërsa rrit kolesterolin "e mirë" HDL. Sidoqoftë, disa studime kanë zbuluar se ai gjithashtu mund të rrisë nivelin e sheqerit në gjak thjesht jo aq sa sheqeri i rafinuar. Ndërsa mjalti mund të jetë pak më i mirë se sheqeri i rafinuar për njerëzit me diabet, prapëseprapë duhet të konsumohet me kujdes.

• Antioksidantët në të mund të ndihmojnë në uljen e presionit të gjakut
Presioni i gjakut është një faktor i rëndësishëm rreziku për sëmundjet e zemrës, dhe mjalti mund të ndihmojë në uljen e tij. Kjo për shkak se përmban komponime antioksiduese që kanë qenë të lidhura me presionin e ulët të gjakut.

• Mjalti gjithashtu ndihmon në përmirësimin e kolesterolit
Nivelet e larta të kolesterolit LDL janë një faktor i fortë rreziku për sëmundjet e zemrës. Ky lloj i kolesterolit luan një rol të madh në arteriosklerozën, ndërtimin e yndyrave në arteriet tuaja që mund të çojnë në sulme në zemër dhe goditje në zemër. Është interesante, disa studime tregojnë se mjalti mund të përmirësojë nivelin e kolesterolit tuaj.
Për shembull, një studim në 55 pacientë e krahasoi mjaltin me sheqerin në tryezë dhe zbuloi se mjalti shkaktoi një ulje prej 5.8% të LDL dhe një rritje prej 3,3% të kolesterolit HDL. Ajo gjithashtu çoi në humbje peshe modeste prej 1.3%.

• Mjalti mund të ulë trigliceridet
Studime të shumta kanë lidhur konsumimin e rregullt të mjaltit me nivele më të ulëta të triglicerideve, veçanërisht kur përdoret për të zëvendësuar sheqerin.

• Antioksidantët në të lidhen me efekte të tjera të dobishme në shëndetin e zemrës
Mjalti është një burim i pasur i fenoleve dhe komponimeve të tjera antioksiduese. Shumë nga këto janë të lidhura me një rrezik të zvogëluar të sëmundjeve të zemrës.
Ata mund të ndihmojnë arteriet në zemrën tuaj të hollohen, duke rritur rrjedhjen e gjakut në zemrën tuaj. Ato gjithashtu mund të ndihmojnë në parandalimin e formimit të mpiksjes së gjakut, të cilat mund të çojnë në sulme në zemër dhe goditje në zemër.

• Mjalti nxit shërimin e djegies dhe plagëve
Mjalti është përdorur për të shëruar plagët dhe djegiet që nga Egjipti i lashtë dhe është ende i zakonshëm edhe sot. Një përmbledhje e 26 studimeve mbi kujdesin ndaj mjaltit dhe plagëve, zbuloi se mjalti është mjaft i efektshëm në shërimin e djegieve me trashësi të pjesshme dhe plagët që janë infektuar pas operacionit. Mjalti është gjithashtu një trajtim efektiv për ulcerat diabetike të këmbëve, të cilat janë komplikime serioze që mund të çojnë në amputim. Studiuesit besojnë se fuqitë shëruese të mjaltit vijnë nga efektet e saj antibakteriale dhe anti-inflamatore, si dhe aftësia e tij për të ushqyer indet përreth.
Për më tepër, mund të ndihmojë në trajtimin e kushteve të tjera të lëkurës, përfshirë psoriazën dhe lezionet e herpesit. Mjalti Manuka konsiderohet veçanërisht i efektshëm për trajtimin e plagëve të djegura.

• Mjalti mund të ndihmojë në shërimin e kollës tek fëmijët
Kollitja është një problem i zakonshëm për fëmijët me infeksione të sipërme të frymëmarrjes. Këto infeksione mund të ndikojnë në gjumë dhe në cilësinë e jetës si për fëmijët ashtu edhe për prindërit.
Sidoqoftë, ilaçet kryesore për kollën nuk janë gjithmonë efektive dhe mund të kenë efekte anësore. Mjalti mund të jetë një zgjedhje më e mirë, dhe provat tregojnë se është shumë e efektshme.

• Është e shijshme, por ende e lartë në kalori dhe sheqer
Mjalti është një alternativë e shijshme, më e shëndetshme se sheqeri. Sigurohuni që të zgjidhni një markë me cilësi të lartë, sepse disa prej tyre me cilësi më të ulët mund të përzihen me shurup.
Mbani në mend se mjalti duhet të konsumohet vetëm me moderim, pasi është i lartë në kalori dhe sheqer. Përfitimet e mjaltit janë më të theksuara kur zëvendëson një tjetër ëmbëlsues jo të shëndetshëm.